Pierwsze lata życia to czas bardzo intensywnego przygotowania do mówienia i intensywnego rozwoju mowy. Bazy pod tę umiejętność kształtowane są od najwcześniejszych chwil życia płodowego dziecka. Słuch, który pełni niesamowicie ważną funkcję przy rozwoju mowy, funkcjonuje bardzo dobrze jeszcze przed narodzinami. Dziecko gimnastykuje się połykając wody płodowe i ssąc palec.
Na rozwój mowy ma wpływ wiele czynników. To, jak stymulowany jest do rozwoju mózg w obszarze kory ruchowej i czuciowej, będzie skutkowało tym, jak mowa dziecka rozwinie się w późniejszym etapie. Dlatego nigdy nie stymulujemy tego rozwoju w oderwaniu od innych sfer – na prawidłowe postępy w mówieniu będzie miało wpływ również to, jak dziecko rozwija się ruchowo, czy ma na tym polu jakieś trudności oraz czym one są spowodowane.
Prawidłowa integracja przez mózg wszystkich bodźców pochodzących z ciała pozwala stworzyć dobrą podstawę do coraz bardziej zaawansowanego rozwoju bardzo skomplikowanej czynności, jaką jest mowa.
NOWORODEK komunikuje się przede wszystkim krzykiem i płaczem. Nie potrafi jeszcze wysyłać skomplikowanych informacji, więc zaznacza tylko, kiedy jest zadowolony, a kiedy nie. Oby nasze dzieci płakały jak najrzadziej, ale dziecko, które nigdy nie krzyczy i nie płacze, powinno wzbudzić naszą czujność! Jeśli zatem nasz maluch komunikuje w traki sposób swoje samopoczucie – to jest to powód do radości 🙂
Płaczu nie powinno być też za dużo – jeśli dziecko płacze nieustannie, to znaczy, że ciągle coś mu przeszkadza i z jakiegoś powodu czuje się źle – warto poszukać tego przyczyny.
Pierwszy uśmiech to kolejny sposób na komunikowanie się z otoczeniem i wyrażanie swoich preferencji. To baza do bardziej zaawansowanej – słownej – komunikacji.
Około 3. miesiąca życia
Spodziewamy się, że maluch będzie reagował na głośne dźwięki – może zacząć płakać, gdy usłyszy jakiś hałas, przestraszyć się, zaniepokoić. Dziecko reaguje tez na dźwięki dla siebie przyjemne – może przestać płakać, gdy słyszy głos bliskiej osoby, uspokajać się, gdy słyszy jej kroki itp. Dziecko powinno wydawać z siebie dźwięki określane jako GŁUŻENIE – gruchanie, mlaskanie, piszczenie. Nie są to jeszcze sylaby ani wyrazy, ale dziecko zdecydowanie nie jest milczące.
Około 6. miesiąca życia
Dziecko zaczyna gaworzyć – pojawiają się pierwsze sylaby: mamama, bababa itp. Dziecko szuka źródła dźwięku, który słyszy. Podąża za rodzicem, który znajduje się w innym pokoju na podstawie tego, skąd dochodzi dźwięk. Reaguje na zabawki i przedmioty, które wydają dźwięk. Z zaciekawieniem słucha, gdy ktoś się do niego zwraca.
Około 8. - 12. miesiąca życia
Dziecko zaczyna mówić pierwsze wyrazy, coraz więcej rozumie i może podać nam rzecz, o którą prosimy. Wskazuje palcem na przedmioty, którymi jest zainteresowane, wskazuje palcem przedmioty, o które poprosimy (gdzie jest kot?). Skupia uwagę na tym, co mu pokazujemy. Interesuje się osobą, która do niego mówi. Uśmiecha się do niej.
Etapy rozwoju mowy - pierwszy rok życia:
- dziecko szuka źródła dźwięków, odwraca się w ich kierunku,
- cieszy się, ożywia gdy do niego mówimy,
- reaguje na zmianę tonu głosu,
- maluch gaworzy "dadada", "mamama",
- reaguje na proste polecenia, np. "daj",
- dziecko zapytane, wskazuje mamę, tatę, postaci na obrazkach,
- próbuje zwrócić na siebie uwagę dźwiękiem,
- skupia uwagę na osobie, która do niego mówi,
- pojawiają się pierwsze proste słowa: np. bam, am, papa, mama, tata.
Alarmujące jest:
- Gdy dziecko do około trzeciego miesiąca życia nie reaguje na żadne dźwięki, nawet te bardzo głośne, nie płacze, nie krzyczy, gdy coś mu dolega;
- Gdy dziecko nie zaczyna wydawać gruchających dźwięków około trzeciego miesiąca życia;
- Gdy dźwięki gruchające nie przechodzą w sylaby, a gruchanie po pewnym czasie wycisza się i dziecko milknie;
- Gdy dziecko około 8-12 miesiąca życia nie wskazuje palcem, nie podąża uwagą za tym, co mu pokazujemy, nie próbuje nas zainteresować czymś, co samo pokazuje;
- Gdy dziecko nie reaguje na zmianę tonu osoby mówiącej do niego;
- Gdy po pierwszym roku życia nie pojawiają się pierwsze, proste wyrazy: am, bam, mama, tata.
Rodzicu!
Jeśli cokolwiek niepokoi Cię w rozwoju Twojego maluszka – nie czekaj! Zgłoś się do specjalisty, aby rozwiać swoje wątpliwości i otrzymać wskazówki do pracy. Warto mieć spokojną głowę!
